Çek Mağduru

Karşılıksız çeke hapis olur mu?

Devlet Bakanı Zafer Çağlayan, dün kameralar karşısında ‘’Çek Yasası’nda bir değişiklik yapılırken iki tarafı da düşünmeliyiz’’ diyordu.
405 bin çek davası varmış…
Şükrü Kızılot’un köşesinde okudum.
Yargı neredeyse işi gücü bırakmış bu ceza davalarını çözmeye çalışıyor. Karşılıksız çekten dolayı kaç bin kişi cezaevinde yada kaç bin kişi cezaevine girmeyi bekliyor bilmiyorum. Sayılar havada uçuşuyor.
Ödenmeyen çekten dolayı hiç kimsenin hapsedilmeyeceği yeni bir düzenleme bekleniyor ama Çağlayan dedi ki :
‘’Yasanın iki tarafı var. Çeki alan ve çeki veren. İki tarafında görüşünü almalı masanın iki tarafını da mutsuz etmeyecek bir çözüm bulmalıyız’’ dedi ve ekledi ‘’Çeki veren hapis cezası kalksın istiyor, çeki alan ise çeki ödemeyenin daha ağır hapisle cezalandırılmasını bekliyor’’
Yeni bir düzenleme yapılırken belki de en son dikkate alınması gereken nokta anlaşılıyor ki birincil öneme sahip.
Eğer meseleyi böyle koyarsanız temel haklar konusunda dünyanın gerisinde kalabilirsiniz. Kalıyorsunuz da…
Hiç kimse yalnızca sözleşmeden doğan bir yükümlülüğü yerine getirmemesinden dolayı özgürlüğünden alıkonamaz…. Anayasa’nın maddesi bu… Avrupa insan hakları sözleşmesinde de benzer ifade var…
Özetle, çekini ödemeyen birisi için hapis cezası çağdışıdır…
‘İyi de adam çeki kesmiş, malı almış, ödemiyor. Biz mağdur olmuyor muyuz’ diyenlere söylenecek tek bir laf var: O sizin riskinizdi. Gerçekleşti… Ticaret dediğiniz şey bunu da içerir…’’
Aynı şekilde kredi kartını ödemeyenlerin, telefon borcunu ödemeyenlerin başına gelen hapis cezalarında da durum böyledir.
Avrupa’da ABD’de çek kullanılıyor. Hapis uygulaması ise yok… Ticaret bitti mi? Kimse kimseye vadeli mal vermiyor mu? Onların tüccarları dürüst, bizimkiler sahtekar mı?
Üstelik ticaret dünyasını koruyacak olan şey hapis cezası değil, çek kullanan kişi veya tüzel kişiliğin kredibilitesini takip edebilmektir.
Ekonomik suça, ekonomik ceza esastır. Üstelik devlet bu ticaretin neresindedir ki karşılıksız çek keşide eden kişiye adli para cezası veriyor?
Bu parayı ödeyemeyenler ise hapisle cezalandırılıyor. Hapse girenin işleri iyiden iyiye bozuluyor.
Halbuki çek vermek (karşılığı bankada hazır sözü vermekte olsa) ve çek kabul etmek karşılıklı risk üstlenmektir. Devletin bu ticari ilişkiye müdahil olduğu yer iki taraf arasında anlaşmazlığı çözmektir. Yani yargıya intikal ederse bu ilişkiyi inceler. Yoksa ‘niye karşılıksız çek verdin’ diye soramaz. Sormamalı. Devlet niye karışıyor ki? Bu nedenle devlet aradan çekilmeli, hapis tehlikesi bitmelidir.
Çek sahibinin kara listede olup olmadığı bilgisine çek kabul eden herkes de rahatlıkla ulaşabilmelidir.
Böylece çekini ödemeyene en büyük ceza uzun yıllar bir daha çek kullanamaz hale gelmek olacak… Ve mutlaka kara listeler 5 yada 7 yıl sonra sıfırlanmalı ve kara listeye girenlere ikinci bir şans tanımaktır.  (NOT: Hayatımda çek kullanmadım. Hapis cezası kalkarsa kullanacağım. Yakın çevremde de çek kullandığı için başı derde giren yok)
Yavuz Semerci
yavuz.semerci@gazeteport.com