Çek Mağduru

Sanayi üretiminin öncü göstergesi kapasite kullanımı Eylül’de beklentilerin 2.5 puan altında kalarak yüzde 70.1 oldu. Kapasite kullanımının yavaşlaması, ekonomik toparlanmanın kademeli olacağını gösterdi

Sanayinin çarkları Eylül ayında sürpriz yaparak beklentilerin altında kaldı. Sanayi üretiminin öncü göstergesi kapasite kullanım oranı, geçen ay Ağustos’a göre sadece 0.4 puan artarak yüzde 70.1 olarak gerçekleşti. Kapasite kullanımı geçen yılın aynı dönemine göre ise yüzde 9.7 puan azaldı.

Kapasite kullanımı 2 ay sonra yeniden artarken, gelen veriler ekonomik toparlanmanın kademeli ve yavaş olacağını adeta teyid etti. Yıllar itibarıyla Eylül 2009, en düşük kapasite kullanımının gerçekleştiği ay oldu. Eylül ayında kapasite kullanım oranının 2.7 puan artışla yüzde 72.4 olarak çıkmasını öngören analistler, “Geçmiş dönemlerde mevsimsel olarak Eylül’de sanayinin çarkları hızlanır ve Ağustos ayına göre 3.1 puana varan artışlar yaşanırdı. Görünüşe göre ekonomide toparlanma yavaş olacak” yorumunda bulundu.

Kapasite kullanımının dağılıma bakıldığında, kamu sektöründe kapasite kullanım oranı yüzde 85.6, özel sektörde yüzde 69.9 oldu. 2008 yılı Eylül ayında, kapasite kullanım oranı kamu sektöründe yüzde 94.2, özel sektörde yüzde 77.9, toplamda ise 79.8 düzeyindeydi.

İmalat sanayinde iktisadi faaliyet kollarına göre üretim değeri ağırlıklı kapasite kullanımı en düşük sektör, yüzde 45.6 ile büro, muhasebe bilgi işlemleri makine imalatı oldu. Bunu, yüzde 60.5 ile mobilya imalatı, yüzde 62.3 ile taşıt araçları ve karoseri imalatı izledi. İşyerlerinin tam kapasite ile çalışamamasının en önemli nedeni, iç pazarda talep yetersizliği olmaya devam etti.

1.5 milyon karşılıksız çek

Sanayideki çarkların yavaşlaması, esnaf ve tüccarın ödemelerine de yansıdı. Böylece Eylül ayında karşılıksız çeklerde rekor artış yaşandı. Merkez Bankası verilerine göre, toplam karşılıksız çek sayısı yılın ilk 9 ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 39.1 artarak 1 milyon 508 bin 504’e çıktı. 2008’in Ocak-Eylül döneminde karşılıksız çek sayısı 1 milyon 84 bin 429 adetti. Merkez Bankası’nca duyurusu yapılan, karşılıksız kaldıktan sonra ödenmiş çek sayısı 2009 yılının 9 ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 24 artarak 686 bin 586’dan 851 bin 590 oldu. Merkez Bankası tarafından bankalara duyurulan toplam karşılıksız çek sayısı Eylül ayında, geçen yılın aynı ayına göre yaklaşık yüzde 6.4 artarak 142 bin 502’ye çıktı. Karşılıksız çek sayısı 2008 yılı Eylül ayında 133 bin 856 adetti.

Eylül ayında bir önceki aya göre Merkez Bankası tarafından bankalara duyurulan toplam karşılıksız çek sayısı da yüzde 0.4 artarak 141 bin 954’ten 142 bin 502’ye yükseldi. Mahkemeler tarafından yapılan bildirimlere göre, Merkez Bankası’nca duyurulan yasaklanan çek sayısı yaklaşık yüzde 151 oranında artarak 2 bin 842’den 7 bin 133’e yükseldi. Aynı dönemde, mahkemelerin bildirimleriyle yasaklanan birikimli çek sayısı yüzde 14.8 artarak 48 bin 16’dan 55 bin 149’ya çıktı.

Sanayi üretiminde daralma % 10’un üzerine çıkacak

Analİstler, Eylül ayında beklentilerin altında gelen kapasite kullanımı ile son aylarda düşüş hızı yavaşlayan ve Ağustos’ta yüzde 6 azalan sanayi üretiminde daralmada yeniden bir hızlanmanın olabileceğini belirtti. Garanti Bankası’nın Ekonomik Araştırmalar tarafından yayımlanan ekonomi notunda şöyle denildi: “Kapasite kullanım oranları ile göstergeler, sanayi üretiminde daralmanın tekrardan yüzde 10’un üzerine çıkabileceğini gösteriyor.”

Bakan Ergün: Kapasitede % 80’i 2010’da görürüz

Sanayİ ve Ticaret Bakanı Nihat Ergün, kapasite kullanım oranlarında toparlanmanın başladığını belirterek, “2010 yılı içinde yeniden yüzde 80’lerdeki kapasite kullanım oranlarını yakalayacağımızı düşünüyorum” dedi. Kapasite kullanım oranlarının beklentilerin belki biraz altında olabileceğini ama bir trend üzerinden değerlendirme yapmak gerektiğini ifade eden Ergün, 2009 yılının Mart ayına kadar kapasite kullanım oranlarında çok ciddi düşmeler olduğunu, yüzde 80’lerdeki oranların yüzde 60’lara kadar gerilediğini belirtti. Bakan Ergün, Mart ayından itibaren ise bir yükseliş trendinin başladığını sözlerine ekledi.

İntiharlar üzücü

İş dünyasından intihar ve cinayet haberleri geldiğine dikkati çekilerek bunları nasıl değerlendirdiğinin sorulması üzerine ise Bakan Ergün, bu olayların pek çok sebebi olabileceğini, ancak sebep ne olursa olsun cinayet ya da intihar haberlerinin kendilerini üzdüğünü dile getirdi.

VATAN