Çek Mağduru

2009'da karşılıksız çekler yüzde 48'lik bir artışla 1 milyon 224 bin 48 oldu. Bu sonucun ortaya çıkmasında daraltıcı politikaların etkisi olduğu ifade edildi
Şirketlerin performansını ve mali piyasa risklerini gösteren protestolu senetler ve karşılıksız çekler, küresel krizin yoğun bir şekilde hissedildiği 2009 yılında fren tutmadı. 2009 yılının 7 aylık döneminde protestolu senetler, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 29.2'lik bir artışla 4 milyar 564.7 milyon TL'ye ulaştı. Karşılıksız çek sayısı ise söz konusu dönemde geçen yıla göre yüzde 48 artışla 1 milyon 224 bin 48 oldu.
Merkez Bankası verilerinden yapılan hesaplamaya göre 2008 yılının 7 aylık döneminde 865 bin 351 olan protestolu senet sayısı 2009'un aynı döneminde 951 bin 624 oldu. 2008 yılının 7 aylık döneminde protestolu senet tutarı 3 milyar 532.9 milyon TL düzeyindeyken, 2009'un aynı döneminde 4 milyar 564.7 milyon TL'yi buldu. Ekonomik krizin yaşandığı 2001'den sonra ödenmeyen senet sayısı ve tutarı, 2005'te 2001 seviyesine ulaşıp, 2006'da ise hızlı bir artış trendine girdi. 2006 sonunda protestolu senetlerin toplam tutarı önceki yıla göre yüzde 44.6, 2007 sonunda yüzde 41.3, 2008'de ise yüzde 17.9 oranında artış gösterdi. 2009 yılının 7 aylık döneminde protestolu senet tutarı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 29.2 oranında artışla 4 milyar 564.7 milyon TL'ye ulaştı. 2005-2007 döneminde protestolu senet sayısının artmasında, ekonomik canlılığa karşın uygulanan sıkı para politikaları etkili oldu. 2008 yılı ve 2009 yılında ise küresel ekonomik krizin etkisi kendisini hissettirmeye başladı.
2009 yılının 7 aylık döneminde karşılıksız çek sayısı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 48 artarak 1 milyon 234 bin 48'e çıktı. Geçen yıl aynı dönemde karşılıksız çek sayısı 827 bin 101'di. 2008 yılı sonu itibariyle bir önceki yıla göre yüzde 16'lık bir artışla karşılıksız çek sayısı 1 milyon 537 bin 194 olarak gerçekleşmişti.

Yıllara göre Karşılıksız çek sayısı

Yıllar Birikimli Yüzde artış

Banka bildirimi

(Adet)

2000 yılı 798.438

2001 yılı 1.977.737 147

2002 yılı 2.720.705 37.6

2003 yılı 3.552.007 30.6

2004 yılı 893.939 -74

2005 yılı 1.006.557 13

2006 yılı 1.144.740 43.6

2007 yılı 1.324.664 -8.3

2008 yılı 1.537.194 16

2009 yılı 1.224.048 48


*2009 yılı, 7 aylık dönemi kapsıyor, artış ise bir önceki yılın aynı dönemi verilerine göre hesaplandı

Protestolu senet sayısı ve toplam tutarı

Yıllar Senet Senet Senet

Sayısı Tutarı Tutarında

(TL) Artış(%)

2000 yılı 859.827 629.803.388 -

2001 yılı 805.059 1.114.793.713 77

2002 yılı 498.748 816.175.307 -26

2003 yılı 480.231 907.941.008 11.2

2004 yılı 589.892 1.652.306.166 82

2005 yılı 920.641 2.803.142.115 69.7

2006 yılı 1.177.910 4.054.905.430 44.6

2007 yılı 1.470.758 5.732.371.127 41.3

2008 yılı 1.574.031 6.760.227.926 17.93

2009 yılı 951.624 4.564.703.131 29.2


*2009 yılının 7 aylık dönemini kapsıyor, artış ise geçen yılın aynı dönemine göre hesaplandı.

Kaynak: TCMB