Çek Mağduru

Çek kanunu meclisten geçti. Çek mağdurlarının sorunlarının bu yasa ile çözülüp çözülmeyeceği bilinmez ancak çek mağdurları Odatv’ye bir mektup gönderdiler. Mektupta çek mağdurları ile ilgili yanlış bilgileri düzelttiler.
Çek mağdurlarının verdiği bilgilere göre şu an hapishanelerde 50 BİN kişi yatıyor.




İşte o mektup:
“Aylardır Kamuoyu nasıl kandırıldı, cezaevlerinde 50 bin kişi karşılıksız çek nedeniyle yatıyor diye feryat etmemize rağmen iktidar kanadı karşılıksız çek kanununa muhalefetten cezaevlerinde 2.000 kişi yalanını basına, kamuoyuna anlatmaya devam etti, bu kadar çekin dolaştığı piyasada bu kadar kişinin cezaevlerinde olması önemsiz propagandası yaptı, tefecilere hizmet ettikleri gün gibi ortaya çıkan bu zihniyetin yalanı sonunda ortaya çıktı, iktidar kanadında bu soruna duyarlı insanlarımız bakanlarımız vekillerimiz yok mu, tatbikî var başta sayın Adalet Bakanı Sadullah Ergin, kamuoyuna açıklama yapmasa da düşüncelerini dile getirmekten çekinse de bu Adaletsizliğin engellemesi için elinden geleni yaptığını biliyoruz ama onunda yetkileri ve gücü sınırlı, küresel sermaye karşısında, yapabilecekleri kısıtlı.. Sayın Sadullah Ergin’in Yeni Çek Kanunu Tasarısında Komisyon raporunda görüşlerini okuduk, bu çek kanununun çağdışı bir yasa olduğunu açıkça belirtmiştir.


Sonuçta bu çağdışı ve tefecilere hizmet eden çek kanunun yol açtığı bu vahim durum, cezaevlerinin tıka basa çek mağdurlarıyla dolu olmasına yol açtığı itiraf edildi ve bu itiraf yeni çek Kanunu görüşmelerinde dile getirildi.. Bu itirafın yapılmasını sağlayan sözlü sorularıyla bu gerçeğin ortaya çıkmasını sağlayan Sayın Alim Işık ve Sayın Ali Rıza Öztürk'e teşekkür ederiz.




Evet zindanlarda olan arkadaşlarımız 50 bin kişidir bu en sonunda en yetkili organlar olan iki bakan tarafından itiraf edilmiştir. Meclis tutanakların bu gerçeği ortaya koyan konuşmalar aşağıdadır.


ALİ RIZA ÖZTÜRK (Mersin) - Sayın Bakan, sadece adli para cezasını ödeyemediği nedenle hapis cezasına dönüşen ne kadar dosya vardır? Bunlardan kaç kişi şu anda içeridedir, cezasını çekmektedir?


ULAŞTIRMA BAKANI BİNALİ YILDIRIM (Erzincan) - Değerli milletvekilleri, milletvekillerimizin sorularına cevap veriyorum.
Sayın Ali Rıza Öztürk'ün sorusu: Türkiye genelinde tüm ceza davalarında verilen adli para cezaları. Ödemediği için, söz konusu para cezası hürriyeti bağlayıcı cezaya çevrilmiş ve cezaevine giren kişi sayısı yıllar itibariyle, 2008 yılında 15.005, 2009 yılında 17.838 olarak şu andaki kayıtlarda mevcuttur.


ALİM IŞIK (Kütahya) - Özellikle dün birkaç değerli milletvekili de dile getirmesine rağmen, Sayın Adalet Bakanı Sadullah Ergin 3167 sayılı Kanun'a muhalefetten dolayı cezaevine giren vatandaşların sayısını söyledi ama adli para cezasından dolayı cezaevlerinde olan vatandaşların sayısını söylemekten imtina etti. Bugün Sayın Ulaştırma Bakanı biraz önceki bölümde bu konuyla ilgili son iki yıla ait verileri verdi, kendisine teşekkür ediyorum.
Tekrar Sayın Bakana soruyorum: Hâlen adli para cezası nedeniyle şu anda cezaevlerinde yatan vatandaşlarımızın sayısının 50 bin dolayında olduğu iddiasını nasıl değerlendiriyorsunuz? Bu sayı tam nedir?
Sayın Işık'ın adli para cezalarıyla ilgili sorusu: Şimdi, Türkiye genelinde tüm ceza davalarında verilen adli para cezalarını ödemediği için söz konusu para cezası hürriyeti bağlayıcı cezaya çevrilen ve cezaevine giren kişi sayısı 2009 yılında 17.838, 2008 yılında da bu 15.005, sayı bu. Tabii, bunların…


ALİM IŞIK (Kütahya) - Sayın Bakan, 2007'de kalan toplam sayı nedir?


TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Diyarbakır) - 2008 yılında 15.005, 2009 yılında 17.838.


ALİM IŞIK (Kütahya) - 2007; hâlen cezaevinde olan?


TARIM VE KÖYİŞLERİ BAKANI MEHMET MEHDİ EKER (Diyarbakır) - Şimdi, bunlar zaten şu anda cezaevinde, ceza almış olanlar, hürriyeti bağlayıcı cezaya çevrilen ve cezaevine giren kişiler bunlar. Tabii, aranmakta olan kişiler olabilir bu çerçevede ama bununla ilgili tabii şu anda takdir edersiniz ki elde hazır böyle her türlü istatistiki bilgiyi burada bulundurmam mümkün değil. Onunla ilgili gerektiğinde yazılı cevap veririz..

http://www.odatv.com/

3167 sayılı "Çekte Ödemelerin Düzenlenmesi ve Çek Hamillerinin Korunması Hakkındaki Yasa" nihayet TBMM çatısı altından çıkarak hukukçuların önüne geldi.

Yasanın yeni hali piyasalarda her ne kadar, "Karşılıksız çekte hapis cezası kalktı" şeklinde algılansa da kazın ayağı pek öyle değil. 

Hapisteki "mağdurlar"ın mağduriyetleri şimdilik kaydıyla gideriliyor.

Ama onlardan alacaklıların mağduriyetleri öyle görülüyor ki, uzun bir süre daha ortada duracak...

Yasa ile yazılan senaryo şöyle:

Henüz mahkûmiyet almamışsa infaz ertelenecek.

Hapiste ise tahliye olacak.

Gidecek ve 1 Nisan 2010 tarihine kadar borçlu olduğu kişi ile anlaşacak.

Velev ki anlaştı...

Bu anlaşma mahkemelere bildirilecek.

Yani ya 1 Nisan'a kadar borcunu ödeyecek ya da 2 yıl süreli belli bir takvime bağlayacak.

Borcunu ödeyebilmek için

Ya yeni iş kuracak ya da yeni bir iş bulacak.

İş kurmak için sermaye lazım.

Sermaye yoksa, kredi lazım.

Diyeceksiniz ki, "sermaye anlamında parası olsa borcunu öder hapse girmezdi."

Doğrudur, demek ki sermayesi yok.

O zaman kredi bakacak.

Kredi demek borç üstüne borç demek!

Çekten mahkûmiyet yemiş adama kim kredi verecek?

Çalacağı kapı, iyimser ifade ile tefeci...

Kötümser isimle mafya kapısı olacak.

Diyelim ki, bunlardan birinden sermaye buldu.

Çek özürlü işadamı kimliği ile çek hesabı nasıl açacak?

Yeni yasaya göre açamayacak.

O zaman önünde bir yol kalacak: Kayıtdışı çalışmak!

Diyelim ki, bunların hepsi gerçekleşti.

Çalışacak, hem geçimini sağlayacak; hem 2 yıllık anlaşma yaptığı alacaklısının borcunu ödeyecek hem de kredi bulduğu tefeci veya mafyanın borcunu...

Ve tüm bunları 2 yıl içerisinde yapacak!

Her şey yolunda giderse, ne âlâ!

Gitmez de borçlarını ödeyemezse tekrar mapus damına düşecek.

Yeni yasanın kaleme aldığı senaryoda yazılanlar bunlar.

Yasa ile yazılmayan senaryoyu konuşacaksak o daha da vahim.

İlk 2 yıllık sürede, yasanın 2 yıldan 4 yıla çıkarılmasını bekleyecek.

Olmazsa, borcunu ödeyemeyecek ve izini kaybedecek.

O da olmazsa gazetelerin üçüncü sayfalarında şu haberleri okuyacağız:

"Mafya infazı!"

Veya "Alacağını ödemeyen borçlusunu vurdu."

Veya "Borcunu ödeyemeyince alacaklısını vurdu."

Özetle; ya dünya değiştirecek ya da yine mapus damına dönecek.

8 yıldır TBMM'de bulunan çek yasasının "yeni" adı altında ilgililerine sunduğu acı senaryolardır bunlar.

Her iki senaryoda da mutlu son yok.

Oysa;

"Yeni" adını verdiğiniz bir oluşum iki tarafı olmasa da bir tarafı mutlu etmelidir.

Yeni çek yasasının mevcut hali ile alacaklıyı da borçluyu da mutlu eder bir yanı yok.

Böyle bir yasadan mutlu olan varsa, "verdik, kurtulduk" şeklinde düşünen TBMM Adalet Komisyonu olmalıdır.

Komisyon, 8 yıllık süre sonunda sorunları bir süreliğine halı altına süpürmüştür, o kadar!

Bu kadar uzun süre sonunda, topu hukukçuların, alacaklıların ve borçluların önüne atmış "Ne haliniz varsa görün" demiştir.

Yazımın başlığında "Çekte hapislik bitti, sorunlar bitti mi" diye sormuştum ya!

Ne dersiniz sorunlar bitti mi, yoksa sorunlar dolu bir başka perde mi açıldı?

Şevket Sürek

Referasns

TBMM Adalet Komisyonu Üyesi AK Parti'li Mehmet Salih Erdoğan, dün kabul edilen yeni Çek Kanunu'na göre, çek kesen kişi hakkında çekin üzerinde yazılı tarihten önce icra uygulanamayacağını bildirdi.
TBMM Adalet Komisyonu Üyesi AK Parti Denizli Milletvekili Mehmet Salih Erdoğan, TBMM'de dün kabul edilen yeni Çek Kanunu'na göre, çek kesen kişi hakkında çekin üzerinde yazılı tarihten önce icra takibinin yapılamayacağını bildirdi.
Erdoğan, yaptığı yazılı açıklamada, Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Genel Kurulunda dün kabul edilerek yasalaşan yeni Çek Kanunu hakkında bilgi verdi.
Yeni kanunla artık herkesin kendi çekini kendisi imzalamak zorunda olduğunu, çek düzenlemek üzere bir başkasını vekil tayin edemeyeceğini belirten Erdoğan, tacir olan kişilerle tacir olmayan kişilere verilecek çekler ile hamiline çeklerin de birbirinden farklı ebat ve şekillerde bastırılacağını kaydetti.
Erdoğan, getirilen yeni düzenlemeyle tacir olan kişinin, ticari işletmesiyle ilgili işlemlerde tacir olmayan kişi çekini kullanamayacağını ve tacir olmayan bir kişiye tacir çek defteri verilemeyeceğini anlattı.
Erdoğan, ''Hamiline düzenlenecek çekler için sadece bu çeklere ilişkin ayrı çek hesapları açılması zorunluluğu yanında hamiline çek defteri yapraklarının üzerinde 'Hamiline' ibaresi matbu olarak yer almak zorundadır. Bu düzenleme ile çekin güvenilir ve itibarlı bir kambiyo senedi olması hedeflenmiştir'' dedi.
Ticari bir senet olan çeklerde, kayıt dışı ekonominin, haksız kazanç ve rekabet ile kara paranın aklanmasının önüne geçilmesi amacıyla böyle bir düzenlemeye gidildiğini belirten Erdoğan, çek mağduriyetlerinin oluşmaması için kanunla getirilen yeni düzenlemeler hakkında ayrıca şunları kaydetti:
''Çeklere üzerindeki tarihten önce karşılıksızdır yazısı yazdırılamayacak. Yürürlükteki yasaya göre çekler, üzerindeki tarihten önce bankalara götürülebiliyor ve karşılığının bulunmaması halinde hukuki takip yapılabiliyordu. Yeni Çek Kanunu'na göre üzerindeki tarihten önce bankaya götürülen çekin karşılığı yoksa, çeki keşide eden kişi hakkında üzerindeki yazılı tarihten önce icra takibi yapılamayacak ve karşılıksız çekten dolayı şikayette bulunulamayacak.''
Yeni yasayla mevcut çek borçlularına ''iki yıllık bir borç ödeme süresi verildiğini ve cezaların iki yıl ertelendiğini'' de belirten Erdoğan, bunun bir af anlamına gelmediğini savundu.


AA

Yasaya göre, bankalar, önce çek hesabı açtırmak isteyenin yasaklı olup olmadığını kontrol edecek, ayrıca kişinin ekonomik ve sosyal durumunun belirlenmesinde gerekli basiret ve özeni gösterecek.


Bankalar, çek hesabı açtırmak isteyenlerin yasaklılık durumuna ilişkin adli sicil kayıtlarını, açık kimliklerini saptamak için fotoğraflı nüfus cüzdanı, pasaport veya sürücü belgesi örneklerini, yerleşim yeri belgelerini, vergi kimlik numaralarını, tacir olanların ayrıca ticaret sicili kayıtlarını, esnaf ve sanatkar olanların ise esnaf ve sanatkar sicili kayıtlarını almak ve çek hesabının kapatılması halinde bunları, hesabın kapatıldığı tarihten itibaren 10 yıl süreyle saklayacak. Yerleşim yeri yurt dışında bulunan kişiler, bankaya kendileri ile ilgili Türkiye'de bir adres bildirmek zorunda olacak.


Çekin karşılığının tamamen veya kısmen bulunmaması halinde, çek düzenleyenin bankaca bilinen adresleri talebi halinde hamiline verilecek.


Çek hesabı ilgilinin, vekilin veya yasal temsilcisinin imzası olmadan açılamayacak.


Çek hesabı açılmasını veya mevcut çek hesabından çek defteri verilmesini isteyen kişi, her defasında tacir veya esnaf ve sanatkar olup olmadığını, kendisi hakkında yasak bulunmadığını bankaya yazılı olarak beyan edecek.


Hakkında çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararı bulunan gerçek kişinin, yönetim organında görev yaptığı, temsilcisi veya imza yetkilisi olduğu tüzel kişiye çek defteri verilmeyecek.


Tacir olan ve tacir olmayan kişilere verilecek çekler ile hamiline düzenlenecek çekler, açıkça ayırt edilebilecek biçimde bastırılacak. Bu çeklere ilişkin işlemlerin işlendiği ayrı çek hesapları açılacak ve hamiline düzenlenecek çeklerin yapraklarında ''hamiline'' ibaresi matbu olarak yer alacak. Esnaf ve sanatkar odalarına kayıtlı olanlardan tacir kişilere özgü çek hesabı açtıranlar, ''tacir çeki'' alabilecek.


Karşılığı bulunan çek, hesabın bulunduğu bankaya ibraz edildiğinde hamilin vergi kimlik numarası saptandıktan sonra ödenecek.


Çek hesabı, ancak sahibinin veya yasal temsilcisinin yazılı talebi ya da mevduat veya katılım fonu zaman aşımı süresinin dolması üzerine kapatılacak.






-KARŞILIKSIZ HER ÇEK YAPRAĞI İÇİN BANKAYA CEZA-






''Karşılıksızdır'' işlemi, muhatap bankanın hamile kanunen ödemekle yükümlü olduğu miktarın dışında, çek bedelinin karşılanamayan kısmıyla sınırlı olarak yapılacak.


Banka, karşılıksız çıkan her bir çek yaprağı ile ilgili olarak ödemekle yükümlü olduğu miktarı, ancak ibraz eden hamile talep ettiği takdirde ödeyecek. Buna göre, banka, hamile, talep ettiği takdirde süresinde ibraz edilen her çek yaprağı için; karşılığının hiç bulunmaması halinde, çek bedeli 600 lira veya üzerinde ise 600 lira, bu tutarın altındaysa çek bedelini ödeyecek.


Karşılığının kısmen bulunması halindeyse banka, çek bedeli 600 lira veya altındaysa, çek bedelini aşmamak koşuluyla kısmi karşılığı 600 liraya tamamlayacak bir miktarı; çek bedelinin 600 liradan fazla olması halinde çek bedelini aşmamak koşuluyla, kısmi karşılığa ilave olarak 600 lira ödemekle yükümlü olacak.


Hamilin talepte bulunması halinde, ''karşılıksızdır'' işlemi, çekin arka yüzüne tahsil için bankaya ibraz edildiği tarih, hesap durumu, bankanın yükümlülüğü çerçevesinde ödediği miktar ve ibraz eden gerçek kişinin adı ve soyadı yazılmak, bu kişinin tüzel kişi adına bedeli tahsil etmesi halinde bu belirtilmek ve kişi ile birlikte banka yetkilisi tarafından imzalanmak suretiyle yapılacak. Banka tarafından ödenen miktar düşüldükten sonra karşılıksız kalan tutar açıkça belirtilecek. Hamilin imzalamaktan kaçınması halinde, ''karşılıksızdır'' işlemi yapılmayacak.


Kısmi ödeme kabul edilmiş olsun veya olmasın, çekin tamamen veya kısmen karşılıksız çıkması halinde, ''karşılıksızdır'' işlemi yapıldıktan sonra ön ve arka yüzün fotokopisi çekilerek bankada saklanacak ve çek hamile geri verilecek.


Banka; çekin karşılığının hesapta bulunmamasına rağmen hamiline ödenmesinin geciktirilmesi, kanunen ödemekle yükümlü olduğu miktarın hamile ödenmesinin geciktirilmesi hallerinde çek hamiline, her geçen gün için binde 3 gecikme cezası ödeyecek.


Üzerindeki tarihten önce ibraz edilen çekin karşılığının kısmen veya tamamen ödenmemiş olması halinde, bu çekle ilgili olarak hukuki takip yapılamayacak. İleri tarihli çekle ilgili olarak hukuki takip yapılabilmesi için, çekin üzerindeki düzenleme tarihine göre kanuni ibraz süresi içinde bankaya ibraz edilmesi ve ''karşılıksızdır'' işlemine tabi tutulması şart olacak.






-BİN 500 GÜNE KADAR ADLİ PARA CEZASI-






Karşılıksız çeke sebebiyet veren kişi hakkında, hamilin şikayeti üzerine, her bir çekle ilgili alarak, bin beşyüz güne kadar adli para cezası verilecek. Ancak, hükmedilecek adli para cezası, çek bedelinin karşılıksız çıkan miktarından az olamayacak.


Karşılıksız çek düzenleyen, adına karşılıksız çek düzenlenen ve ileri düzenleme tarihli çek üzerinde yazılı tarihe göre kanuni ibraz süresi içinde ibrazında, karşılığını ilgili banka hesabında bulundurmayan gerçek ve tüzel kişi hakkında, soruşturma evresinde Cumhuriyet savcısının talebi üzerine sulh ceza hakimi tarafından, kovuşturma evresinde mahkeme tarafından karşılıksız çıkan her bir çekle ilgili olarak çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararı verilecek.


Hakkında çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararı verilmiş olan kişi, elindeki bütün çek yapraklarını ait olduğu bankalara iade etmekle yükümlü olacak. Bu kişi adına yeni bir çek hesabı açılamayacak.


Çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararına ilişkin bilgiler, Adalet Bakanlığı Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi (UYAP) aracılığıyla Merkez Bankasına elektronik ortamda bildirilecek.


Karşılıksız çekle ile ilgili hakkında kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilen ya da mahkemede beraat eden kişiler hakkındaki çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kaldırılacak.






-FAİZİ İLE ÖDEYENLER İÇİN...-






Karşılıksız kalan çek bedelini temerrüt faizi ile birlikte tamamen ödeyen kişi hakkında soruşturma aşamasında ''kovuşturmaya yer olmadığına'', kovuşturma aşamasında ise mahkeme tarafından ''davanın düşmesine'', mahkumiyet hükmünün kesinleşmesinden sonra ise yine mahkeme tarafından ''hükmün bütün sonuçlarıyla ortadan kaldırılmasına'' karar verilecek.


Şikayetçinin, şikayetinden vazgeçmesi halinde de söz konusu prosedür uygulanacak.


Tacirin ticari işletmesi ile ilgili tacir olmayan kişinin çek defterini kullanarak çek düzenleyen ve düzenleten kişi, 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacak.


Tacir olmayan kişiye, tacir kişiye verilmesi gereken çek defteri veren banka görevlisi hakkında 50 günden 150 güne kadar adli para cezası verilecek.


Karşılıksız çekle ilgili banka görevlilerine sorumluluklar yükleyen yasaya göre, bu sorumlulukları yerine getirmeyen görevlilere çeşitli cezalar uygulanacak.


Bankalar, yasalanın yürürlüğe girdiği tarihten itibaren, Merkez Bankasınca 1 ay içinde yayımlanacak tebliğ ile belirlenen esaslara uygun olarak, yeni çek defterleri bastıracak. Bankalar, 1 Temmuz 2010 tarihine kadar müşterilerine yeni çek defterlerini verecek ve ellerindeki eski çek defterlerini imha edecek.


Yasanın yürürlüğe girdiği tarihe kadar karşılıksız çek suçundan dolayı açılmış olan davalar bakımından asliye ceza mahkemesinin görevi devam edecek.






-İNFAZIN ERTELENMESİ-






Tarafların anlaşması halinde karşılıksız çek verme suçundan mahkum olanların cezasının infazı ertelenebilecek veya durdurulabilecek. Varılan anlaşmanın Cumhuriyet başsavcılığına veya mahkemeye verilmesi halinde, anlaşmada öngörülen süre kadar soruşturma veya kovuşturma durdurulacak. Anlaşmaya varılmış olması şikayetçi bakımından şikayetin geri alınmasını sonucunu doğurmayacak. Soruşturma, kovuşturma veya yargılamanın durdurulması ile infazın ertelenmesi için yazılı anlaşma ve taahhütnamenin en geç 1 Nisan 2010 tarihine kadar verilmesi gerekecek.


Karşılıksız çekin öngördüğü miktarı faiziyle birlikte ödemeyi taahhüt eden kişinin ödenmesi gereken miktarı belirli vadelerde ödeyeceğini taahhüt etmesi halinde anlaşma aranmaksızın taahhütnamede belirtilen süre kadar soruşturma veya kovuşturmanın durmasına, hükmün infazının ertelenmesine veya durdurulmasına karar verilecek.


Taahhütnamede yer alacak birinci yıl taksiti, borcun üçte birinden az olamayacak. Ödeme süresi, taahhütnamenin yapıldığı tarihten itibaren 2 yılı geçemeyecek. Anlaşmanın, gereği gibi ifa edilmesi veya ödenmesi gereken miktarın ödenmesi halinde kovuşturmaya yer olmadığı, davanın düşmesi veya hükmün bütün sonuçlarıyla ortadan kaldırılmasına karar verilecek.


Ceza ertelemesinden yararlanan kişi, taahhütnamede belirtilen süre içerisinde şikayetçi ile anlaşmaya varması ve bu anlaşmanın bir nüshasını şikayetçi veya yasal temsilcisi tarafından mercilere verilmesi halinde, soruşturma ve kovuşturmanın durmasına, hükmün infazının ertelenmesi veya durdurulmasından yararlanacak.


Soruşturma veya kovuşturmanın durması halinde dava zaman aşımı, hükmün infazının ertelenmesi veya durdurulması halinde ise ceza zaman aşımı işlemeyecek.


Şikayetçinin başvurusu üzerine, anlaşma veya taahhüde uyulmadığının tespiti halinde soruşturmaya, kovuşturmaya veya hükmün infazına devam edilecek.


Soruşturma veya kovuşturması durdurulan ya da hükmün infazı ertelenen veya durdurulan kişi hakkında ''adli kontrol'' uygulanacak.


Tasarının yasalaşmasının ardından TBMM Başkanı Mehmet Ali Şahin, bütçe kanunu tasarısının bölümlerini görüşmek üzere birleşimi yarın saat 11.00'de toplanmak üzere kapattı.






AA

ÇEK KANUNU ONAYLANDI KABUL EDİLDİ
KANUN İSTEDİĞİMİZ GİBİ OLMASADA EMEĞİ GEÇEN BÜTÜN ARKADAŞLAR TEŞEKKÜRLER HAYIRLI OLSUN ARKADAŞLAR 






ÇEK KANUNU
Kanun No. 5941 Kabul Tarihi: 14/12/2009
Amaç ve kapsam
MADDE 1- (1) Bu Kanunun amacı, çek defterlerinin içeriklerine, çek düzenlenmesine,
kullanımına, çek hamillerinin korunmalarına ve kayıt dışı ekonominin denetim altına alınması
önlemlerine katkıda bulunmaya ilişkin esaslar ile çekin karşılıksız çıkması ve belirlenen diğer
yükümlülüklere aykırılık hâllerinde ilgililer hakkında uygulanacak yaptırımları belirlemektir.
(2) Bu Kanunda hüküm bulunmayan hâllerde genel hükümler uygulanır.
Bankanın araştırma yükümlülüğü, çek hesapları ve çek defterleri
MADDE 2- (1) Bankalar, çek hesabı açılması ile ilgili olarak bu Kanunla kendilerine
verilen görev ve yükümlülükleri yerine getirirken, çek hesabı açtırmak isteyenin yasaklı olup
olmadığını bu Kanun hükümlerine göre araştırırlar; ayrıca ilgili kişinin ekonomik ve sosyal
durumunun belirlenmesinde gerekli basiret ve özeni gösterirler.
(2) Bankalar, çek hesabı açtırmak isteyenlerin yasaklılık durumuna ilişkin adlî sicil
kayıtlarını, açık kimliklerini saptamak için fotoğraflı nüfus cüzdanı, pasaport veya sürücü
belgesi örneklerini, yerleşim yeri belgelerini, vergi kimlik numaralarını, tacir olanların ayrıca
ticaret sicili kayıtlarını, esnaf ve sanatkâr olanların ise esnaf ve sanatkâr sicili kayıtlarını
almak ve çek hesabının kapatılması hâlinde bunları, hesabın kapatıldığı tarihten itibaren on yıl
süreyle saklamakla yükümlüdür. Yerleşim yeri yurt dışında bulunan kişiler, bankaya kendileri
ile ilgili olarak Türkiye’de bir adres bildirmek zorundadır. Çekin karşılığının tamamen veya
kısmen bulunmaması hâlinde, çek düzenleyenin bankaca bilinen adresleri, talebi hâlinde
hamile verilir.
(3) Çek hesabı ilgilinin, vekilin veya yasal temsilcisinin imzası olmadan açılamaz. Çek
hesabı açılmasını veya mevcut çek hesabından çek defteri verilmesini isteyen kişi, her
defasında tacir veya esnaf ve sanatkâr olup olmadığı ve kendisi hakkında çek düzenleme ve
çek hesabı açma yasağı bulunmadığı hususunda bankaya yazılı beyanda bulunur. Tüzel kişiler
adına verilecek beyannamede ayrıca, tüzel kişinin yönetim organında görev yapan, temsilcisi
olan veya imza yetkilisi olan kişilerin çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı bulunmadığı
belirtilir.
(4) Hakkında çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararı bulunan gerçek kişinin,
yönetim organında görev yaptığı, temsilcisi veya imza yetkilisi olduğu tüzel kişiye çek defteri
verilmez.
(5) Çek defterleri bankalarca bastırılır.
(6) Çek defterlerinin baskı şeklini belirleyen esaslar, Maliye Bakanlığı, Türkiye Bankalar
Birliği ve Türkiye Katılım Bankaları Birliğinin görüşü alınarak, Türkiye Cumhuriyet Merkez
Bankasınca Resmî Gazete’de yayımlanacak tebliğle düzenlenir. Tacir olan ve tacir olmayan
kişilere verilecek çekler ile hamiline düzenlenecek çekler, açıkça ayırt edilebilecek biçimde
bastırılır. Hamiline düzenlenecek çekler için sadece bu çeklere ilişkin işlemlerin işlendiği ayrı
çek hesapları açılır. Hamiline düzenlenecek çeklerde, hamiline çek defteri yapraklarının
kullanılması gerekir. Çek yapraklarının üzerinde “hamiline” ibaresi matbu olarak yer alır.
(7) Çek defterinin her bir yaprağına;
a) Çek hesabının numarası,
b) Çek hesabının bulunduğu banka şubesinin adı,
c) Çek hesabı sahibi gerçek kişinin adı ve soyadı, tüzel kişinin adı,
ç) Çek hesabı sahibi gerçek veya tüzel kişinin vergi kimlik numarası,
yazılır.
(8) Tüzel kişi adına çek düzenleyen kişinin adı ve soyadı, düzenlenen çek üzerine açıkça
yazılır.
(9) Türk Ticaret Kanunundaki unsurları taşıması kaydıyla, düzenlenen çekin bu maddede
yer alan koşullara aykırı olması çekin geçerliliğini etkilemez.
(10) Çek hesabı, ancak sahibinin veya yasal temsilcisinin yazılı talebi ya da mevduat veya
katılım fonu zamanaşımı süresinin dolması üzerine kapatılabilir. Çek hesabı kapatıldıktan
sonra, üzerinde yazılı bulunan düzenleme tarihine göre kanunî ibraz süresi içinde ibraz edilen
çekler karşılıksızdır işlemine tabi tutulur.
(11) Esnaf ve sanatkâr odalarına kayıtlı olanlardan, tacir kişilere özgü çek hesabı açtıranlar
hakkında bu Kanunun tacirlere ilişkin hükümleri uygulanır.
İbraz, ödeme, çekin karşılıksız olduğunun tespiti ve gecikme cezası
MADDE 3- (1) Karşılığı bulunan çek, hesabın bulunduğu muhatap bankanın herhangi bir
şubesine ibraz edildiğinde hamilin varsa vergi kimlik numarası saptandıktan sonra ödenir.
Ancak çek, hesabın bulunduğu şubeden başka bir şubeye ibraz edildiğinde, o şubece karşılığı
sorulmak suretiyle ödenir.
(2) “Karşılıksızdır” işlemi, muhatap bankanın hamile kanunen ödemekle yükümlü olduğu
miktarın dışında, çek bedelinin karşılanamayan kısmıyla sınırlı olarak yapılır.
(3) Muhatap banka, ibraz eden düzenleyici dışındaki hamile, süresinde ibraz edilen her çek
yaprağı için;
a) Karşılığının hiç bulunmaması hâlinde,
1) Çek bedeli altıyüz Türk Lirası veya üzerinde ise altıyüz Türk Lirası,
2) Çek bedeli altıyüz Türk Lirasının altında ise çek bedelini,
b) Karşılığının kısmen bulunması hâlinde,
1) Çek bedeli altıyüz Türk Lirası veya altında ise, çek bedelini aşmamak koşuluyla, kısmî
karşılığı altıyüz Türk Lirasına tamamlayacak bir miktarı,
2) Çek bedeli altıyüz Türk Lirasının üzerinde ise, çek bedelini aşmamak koşuluyla, kısmî
karşılığa ilave olarak altıyüz Türk Lirasını,
ödemekle yükümlüdür. Bu husus, hesap sahibi ile muhatap banka arasında çek defterinin
teslimi sırasında yapılmış olan dönülemeyecek bir gayri nakdî kredi sözleşmesi hükmündedir.
Bu fıkradaki miktar, Türkiye İstatistik Kurumu tarafından yayımlanan fiyat endekslerindeki
yıllık değişmeler göz önünde tutularak Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından her yıl
Ocak ayında belirlenir ve Resmî Gazete’de yayımlanır.
(4) Hamilin talepte bulunması hâlinde, karşılıksızdır işlemi; çekin arka yüzüne tahsil için
bankaya ibraz edildiği tarih, hesap durumu, bankanın yükümlülüğü çerçevesinde ödediği
miktar ve ibraz eden gerçek kişinin adı ve soyadı yazılmak, bu kişinin tüzel kişi adına bedeli
tahsil etmesi hâlinde bu husus belirtilmek ve bu kişi ile birlikte banka yetkilisi tarafından
imzalanmak suretiyle yapılır. Banka tarafından ödenen miktar düşüldükten sonra karşılıksız
kalan tutar açıkça belirtilir. Hamilin imzalamaktan kaçınması hâlinde, karşılıksızdır işlemi
yapılmaz.
(5) Muhatap bankanın üçüncü fıkraya göre ödemekle yükümlü olduğu tutar dahil, kısmî
ödemenin hamil tarafından kabul edilmemesi hâlinde, ikinci fıkra hükmüne göre karşılıksızdır
işlemi yapılır; ibraz tarihi ile ödememe nedeni çekin üzerine yazılır ve çek, üzerine imzası
alınarak hamiline geri verilir; ön ve arka yüzünün fotokopisi banka tarafından saklanır. Çek
hesabında hiç karşılığın bulunmaması ve hamilin sadece muhatap bankanın üçüncü fıkraya
göre ödemekle yükümlü olduğu tutarın ödenmesini talep etmesi hâlinde de bu fıkra hükmüne
göre işlem yapılır.
(6) Muhatap bankanın üçüncü fıkraya göre ödemekle yükümlü olduğu tutar dahil kısmî
ödeme hâlinde, çekin ön ve arka yüzünün onaylı fotokopisi ücretsiz olarak hamile verilir. Çek
hamili, bu fotokopiyle müracaat borçlularına veya kambiyo senetleri hakkındaki takip
usullerine başvurabileceği gibi, Cumhuriyet başsavcılığına şikâyette bulunurken dilekçesine
bu fotokopiyi ekleyebilir ve bunu icra daireleri ile mahkemelerde ispat aracı olarak
kullanabilir. Mahkeme veya icra dairesinin istemi hâlinde çekin aslı bu mercilere gönderilir.
(7) Banka;
a) Çekin karşılığının hesapta bulunmasına rağmen hamiline ödenmesinin geciktirilmesi,
b) Kanunen ödemekle yükümlü olduğu miktarın hamile ödenmesinin geciktirilmesi,
hâllerinde, çek hamiline, her geçen gün için binde üç gecikme cezası öder. Bu hâllerde
4/12/1984 tarihli ve 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanun hükümleri
uygulanmaz.
(8) Üzerinde yazılı bulunan düzenleme tarihinden önce ibraz edilen çekin karşılığının
Türk Ticaret Kanununun 707 nci maddesi uyarınca kısmen veya tamamen ödenmemiş olması
hâlinde, bu çekle ilgili olarak hukukî takip yapılamaz. İleri düzenleme tarihli çekle ilgili
olarak hukukî takip yapılabilmesi için, çekin üzerindeki düzenleme tarihine göre kanunî ibraz
süresi içinde bankaya ibraz edilmesi ve karşılıksızdır işlemine tabi tutulması şarttır.
Bankaların bildirim yükümlülüğü
MADDE 4- (1) Hamiline çek hesabı sahiplerinin açık kimlikleri, adresleri, vergi kimlik
numaraları, bu hesaplardan ödeme yapılan kişilere ait bu bilgiler ile bu kişilere yapılan
ödemelerin tutarları ve üzerinde vergi kimlik numarası bulunmayan çeklere ilişkin bilgiler,
ilgili bankalar tarafından, dönemler itibarıyla, Gelir İdaresi Başkanlığına elektronik ortamda
bildirilir. Bildirim dönemleri ve süreleri Türkiye Bankalar Birliği ve Türkiye Katılım
Bankaları Birliğinin görüşleri alınarak Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından belirlenir.
(2) Tacir tüzel kişi veya onun faaliyetleri ile ilişkilendirilmek kaydıyla, tüzel kişinin
gerçek kişi ortakları, ortakların ilgili bulunduğu veya tüzel kişinin veya ortaklarının etkisi
altında bulundurduğu gerçek kişiler ile tüzel kişinin yönetim organında görev alan veya
temsilcisi sıfatını taşıyan gerçek kişiler adına açılmış olan çek hesapları, tacir tüzel kişiye ait
kabul edilir. Söz konusu ilişkinin varlığına yönelik emarelerin bulunması hâlinde, hesabın
bulunduğu banka şubesi durumu Gelir İdaresi Başkanlığına bildirir.
(3) Bankalar, hamiline çek defteri yaprağını kullanmadan hamiline çek düzenlendiğini
tespit etmeleri hâlinde, mevcut delilleriyle birlikte durumu, tespit tarihinden itibaren en geç
bir hafta içinde Cumhuriyet başsavcılığına ve Gelir İdaresi Başkanlığına bildirmekle
yükümlüdür.
Ceza sorumluluğu, çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı
MADDE 5- (1) Üzerinde yazılı bulunan düzenleme tarihine göre kanunî ibraz süresi
içinde ibrazında, çekle ilgili olarak karşılıksızdır işlemi yapılmasına sebebiyet veren kişi
hakkında, hamilin şikâyeti üzerine, her bir çekle ilgili olarak, binbeşyüz güne kadar adlî para
cezasına hükmolunur. Ancak, hükmedilecek adlî para cezası, çek bedelinin karşılıksız kalan
miktarından az olamaz. Mahkeme ayrıca, çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağına; bu
yasağın bulunması hâlinde, çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağının devamına
hükmeder. Bu davalar, çekin tahsil için bankaya ibraz edildiği veya çek hesabının açıldığı
banka şubesinin bulunduğu yer ya da hesap sahibinin yahut şikâyetçinin yerleşim yeri
mahkemesinde görülür.
(2) Birinci fıkra hükmüne göre çek karşılığını ilgili banka hesabında bulundurmakla
yükümlü olan kişi, çek hesabı sahibidir. Çek hesabı sahibinin tüzel kişi olması hâlinde, bu
tüzel kişinin malî işlerini yürütmekle görevlendirilen yönetim organının üyesi, böyle bir
belirleme yapılmamışsa yönetim organını oluşturan gerçek kişi veya kişiler, çek karşılığını
ilgili banka hesabında bulundurmakla yükümlüdür.
(3) Çek hesabı sahibi gerçek kişi, kendisi adına çek düzenlemek üzere bir başkasını
temsilci veya vekil olarak tayin edemez. Gerçek kişinin temsilcisi veya vekili olarak çek
düzenlenmesi hâlinde, bu çekten dolayı hukukî ve cezaî sorumluluk çek hesabı sahibine aittir.
(4) Karşılıksız çek düzenleyen, adına karşılıksız çek düzenlenen ve ileri düzenleme tarihli
çek üzerinde yazılı tarihe göre kanunî ibraz süresi içinde ibrazında, karşılığını ilgili banka
hesabında bulundurmayan gerçek ve tüzel kişi hakkında, soruşturma evresinde Cumhuriyet
savcısının talebi üzerine, sulh ceza hâkimi tarafından, kovuşturma evresinde resen mahkeme
tarafından, karşılıksız çıkan her bir çekle ilgili olarak, çek düzenleme ve çek hesabı açma
yasağı kararı verilir.
(5) Çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararı ile ilgili olarak, herhangi bir adres
değişikliği bildiriminde bulunulmadığı sürece ilgilinin çek hesabı açtırırken bildirdiği adrese
11/2/1959 tarihli ve 7201 sayılı Tebligat Kanununun 35 inci maddesine göre derhal tebligat
çıkarılır. Adresin bankaya yanlış bildirilmesi veya fiilen terkedilmiş olması hâlinde de,
tebligat yapılmış sayılır.
(6) Hakkında çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararı verilmiş olan kişi, elindeki
bütün çek yapraklarını ait olduğu bankalara iade etmekle yükümlüdür. Bu kişi adına yeni bir
çek hesabı açılamaz.
(7) Hakkında çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararı verilmiş olan kişi, kararın
kendisine tebliğ edildiği tarihten itibaren on gün içinde, düzenlemiş bulunduğu ve henüz
karşılığı tahsil edilmemiş olan çekleri, düzenleme tarihlerini, miktarlarını ve varsa lehtarlarını
da göstermek suretiyle, muhatap bankaya liste hâlinde vermekle yükümlüdür.
(8) Çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararına ilişkin bilgiler, güvenli elektronik
imza ile imzalandıktan sonra, Adalet Bakanlığı Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi (UYAP)
aracılığıyla Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasına elektronik ortamda bildirilir. Bu
bildirimler ile bankalara yapılacak duyurulara ilişkin esas ve usuller, Adalet Bakanlığının
uygun görüşü alınarak Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından belirlenir.
(9) Karşılıksız kalan bir çekle ilgili olarak yapılan soruşturma veya kovuşturma
neticesinde;
a) Cumhuriyet savcısı tarafından kovuşturmaya yer olmadığına,
b) Mahkeme tarafından, beraat, ceza verilmesine yer olmadığı, davanın düşmesi veya
davanın reddine,
karar verilmesi hâlinde, aynı kararda, çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağının
kaldırılmasına da karar verilir. Bu karar, kesinleşmesi hâlinde, Türkiye Cumhuriyet Merkez
Bankasına sekizinci fıkradaki usullere göre bildirilir ve ilân olunur.
(10) Koruma tedbiri olarak verilen çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararına
yapılan itirazın kabulü hâlinde, bu kararla ilgili olarak da sekizinci fıkradaki bildirim ve
yayımlanma usulü izlenir.
(11) Birinci fıkrada tanımlanan suç nedeniyle kamu davasının açılmasının ertelenmesine,
hükmün açıklanmasının geri bırakılmasına, ön ödemeye ve 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı
Ceza Muhakemesi Kanununun 297 nci maddesinin üçüncü fıkrasındaki tebliğnamenin
tebliğine ilişkin hükümler uygulanmaz.
Etkin pişmanlık ve yasak kararının kaldırılması
MADDE 6- (1) Karşılıksız kalan çek bedelini, üzerinde yazılı bulunan düzenleme tarihine
göre kanunî ibraz tarihinden itibaren işleyecek 3095 sayılı Kanuna göre ticarî işlerde temerrüt
faiz oranı üzerinden hesaplanacak faizi ile birlikte tamamen ödeyen kişi hakkında;
a) Soruşturma aşamasında Cumhuriyet savcısı tarafından kovuşturmaya yer olmadığına,
b) Kovuşturma aşamasında mahkeme tarafından davanın düşmesine,
c) Mahkûmiyet hükmünün kesinleşmesinden sonra mahkeme tarafından hükmün bütün
sonuçlarıyla ortadan kaldırılmasına,
karar verilir.
(2) Şikâyetten vazgeçme hâlinde de birinci fıkra hükmü uygulanır.
(3) Kişi, mahkûm olduğu adlî para cezası tamamen infaz edildikten veya bu cezayı
ödemediği için hakkında hapis uygulanıp serbest bırakıldıktan itibaren üç yıl ve her hâlde
yasağın konulduğu tarihten itibaren on yıl geçtikten sonra, hükmü veren mahkemeden çek
düzenleme ve çek hesabı açma yasağının kaldırılmasını isteyebilir; mahkemenin vereceği
karara itiraz edebilir. Çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağının kaldırılmasına ilişkin
karar kesinleştiğinde, yasağın kaldırıldığı, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasına 5 inci
maddenin sekizinci fıkrasındaki usullere göre bildirilir ve ilân olunur.
Diğer ceza hükümleri
MADDE 7- (1) Tacirin ticarî işletmesiyle ilgili iş ve işlemlerinde, tacir olmayan kişinin
çek defterini kullanarak çek düzenleyen ve düzenleten kişi altı aydan iki yıla kadar hapis
cezası ile cezalandırılır.
(2) Tacir olmayan kişiye tacir kişiye verilmesi gereken çek defteri veren banka görevlisi
hakkında elli günden yüzelli güne kadar adlî para cezasına hükmolunur.
(3) 2 nci maddenin üçüncü fıkrasındaki yükümlülüğe aykırı olarak bankaya gerçek dışı
beyanda bulunan kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Beyanname
almadan veya beyannameye rağmen, hakkında çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı
bulunan kişiye veya bu kişinin yönetim organında görev yaptığı veya temsilcisi ya da imza
yetkilisi olduğu tüzel kişiye çek defteri veren banka görevlileri elli günden yüzelli güne kadar
adlî para cezası ile cezalandırılır.
(4) Kısmen veya tamamen karşılığı bulunmayan çekle ilgili olarak, talebe rağmen,
karşılıksızdır işlemi yapmayan banka görevlisi, şikâyet üzerine bir yıla kadar hapis cezası ile
cezalandırılır.
(5) Karşılığı tahsil edilmek üzere bankaya ibraz edilen çekin karşılığının hesapta mevcut
olmasına rağmen, hamile ödemede bulunmayan ya da bankanın kanunen ödemekle yükümlü
olduğu miktarı hamile ödemeyen banka görevlisi, şikâyet üzerine bir yıla kadar hapis cezası
ile cezalandırılır.
(6) Hakkında çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararı verilmiş olan kişi, buna
rağmen çek düzenlerse, fiil daha ağır cezayı gerektiren başka bir suç oluşturmadığı takdirde,
bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(7) Hakkında çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararı verilmiş olan kişi adına çek
hesabı açan banka görevlisi, üç aydan bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(8) Çek defteri basmaya veya bastırmaya kanunen yetkili kılınanlar dışında çek defteri
basanlar ve bastıranlar iki yıldan beş yıla kadar hapis ve binbeşyüz güne kadar adlî para
cezasıyla cezalandırılır.
(9) Hamiline çek defteri yaprağını kullanmadan hamiline çek düzenleyen kişi, bu aykırılığı
içeren her bir çekle ilgili olarak, bir yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
(10) 2 nci maddenin, sağlanması ve saklanması gereken bilgi ve belgelere ilişkin hükmüne
aykırı hareket edilmesi veya çekin karşılıksız çıkması dolayısıyla hamili tarafından talep
edilmesi üzerine düzenleyicinin banka kayıtlarındaki adreslerinin kendisine verilmemesi
hâlinde, ilgili bankaya Cumhuriyet savcısı tarafından beşyüz Türk Lirasından beşbin Türk
Lirasına kadar idarî para cezası verilir.
Hesaben ödeme
MADDE 8- (1) Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, çeklerin banka şubeleri arasında
hesaben ödenmesini sağlayacak tüzel kişiliği haiz sistemi kurmaya ve gözetimi altında
yürütmeye yetkilidir. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, bu yetkiyi uygun göreceği başka
bir kuruluş aracılığıyla da kullanabilir.
(2) Hesaben ödeme sisteminin kuruluş ve işleyişi, Türkiye Cumhuriyet Merkez
Bankasınca çıkarılacak ve Resmî Gazete’de yayımlanacak bir yönetmelikle düzenlenir.
(3) Yönetmelikte belirtilen esaslar çerçevesinde çeklerin fizikî olarak ibraz edilmeksizin
sadece çek bilgileri üzerinden bankalararası takas odaları aracılığı ile elektronik ortamda
muhatap bankaya gönderilerek işlem görmesi, 6762 sayılı Türk Ticaret Kanununun 710 uncu
maddesine göre takas odasına ibraz hükmündedir.
(4) Takas odaları aracılığıyla ibraz edilmiş çekler için, 3 üncü maddenin üçüncü fıkrasında
belirlenen sorumluluk miktarı dâhil, kısmî ödeme yapılmaz. Bu durum, muhatap bankanın
sorumluluk tutarını ödeme yükümlülüğünü ortadan kaldırmaz. Ancak, takas odaları
aracılığıyla ibraz edilen çekin, hesapta yeterli karşılığının olmadığının belirlenmesi hâlinde
muhatap banka tarafından, hesapta bulunan kısmî karşılık tutarı, çeki ibraz eden hamil lehine
onbeş gün süreyle bloke edilir.
Yürürlükten kaldırılan mevzuat
MADDE 9- (1) 19/3/1985 tarihli ve 3167 sayılı Çekle Ödemelerin Düzenlenmesi ve Çek
Hamillerinin Korunması Hakkında Kanun ile 26/2/2003 tarihli ve 4814 sayılı Çekle
Ödemelerin Düzenlenmesi ve Çek Hamillerinin Korunması Hakkında Kanunda Değişiklik
Yapılmasına İlişkin Kanunun geçici 1 ilâ geçici 5 inci maddeleri yürürlükten kaldırılmıştır.
Geçiş hükümleri
GEÇİCİ MADDE 1- (1) Bankalar, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasınca bu Kanunun
yürürlüğe girdiği tarihten itibaren bir ay içinde, 2 nci maddeye göre yayımlanacak tebliğde
belirlenen esaslara uygun olarak yeni çek defterleri bastırırlar.
(2) Bankalar, 1/7/2010 tarihine kadar müşterilerine yeni çek defterlerini verir ve
ellerindeki eski çek defterlerini imha ederler.
(3) Bankaların müşterilerine verdikleri eski çek defterleriyle ilgili olarak, 3167 sayılı
Kanun hükümlerinin uygulanmasına devam olunur. 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk
Ceza Kanununun 7 nci maddesi hükmü saklıdır.
(4) Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihe kadar 3167 sayılı Kanunun 16 ncı maddesinde
tanımlanan suçtan dolayı açılmış olan davalar bakımından asliye ceza mahkemesinin görevi
devam eder.
(5) 31/12/2011 tarihine kadar, üzerinde yazılı düzenleme tarihinden önce çekin ödenmek
için muhatap bankaya ibrazı geçersizdir.
(6) Bu Kanunun 5 inci maddesinin sekizinci fıkrası uyarınca yapılacak bildirimler,
1/7/2010 tarihine kadar yazılı ortamda yapılabilir.
(7) Bu Kanunla yürürlükten kaldırılan 3167 sayılı Kanunun 6 ncı maddesi uyarınca
kurulmuş olan Bankalararası Takas Odaları Merkezi, bu Kanunun 8 inci maddesinde
öngörülen tüzel kişiliği haiz sistem kuruluncaya kadar faaliyetlerine devam eder ve yeni
kurulacak tüzel kişiliğe herhangi bir işleme gerek kalmaksızın devrolunur. Yeni kurulacak
tüzel kişilik bu devir nedeniyle doğacak her türlü vergi, resim, harç ve fondan muaftır.
GEÇİCİ MADDE 2- (1) 3167 sayılı Kanunun 16 ncı maddesinde tanımlanan suçtan
dolayı, 1/11/2009 tarihi itibarıyla, haklarında soruşturma veya kovuşturma başlatılmış ya da
kesinleşmiş bir hükümle mahkûm olan kişilerin;
a) Şikâyetçi ile belirledikleri miktarın belirli vadelerde ödenmesi hususunda anlaşmaya
varmaları ve anlaşmanın bir nüshasının şikâyetçi veya yasal temsilcisi tarafından Cumhuriyet
başsavcılığına veya mahkemeye verilmesi hâlinde, anlaşmada öngörülen süre kadar
soruşturma veya kovuşturmanın durmasına, hükmün infazının ertelenmesine veya
durdurulmasına karar verilir. Anlaşmaya varılmış olması, şikâyetçi bakımından şikâyetin geri
alınması sonucunu doğurmaz.
b) Bu Kanunun 6 ncı maddesi hükmüne göre ödenmesi gereken miktarı belirli vadelerde
ödeyeceğini taahhüt etmesi ve taahhütnamenin, kendisi veya yasal temsilcisi tarafından
Cumhuriyet başsavcılığına veya mahkemeye verilmesi hâlinde, anlaşma aranmaksızın,
taahhütnamede belirtilen süre kadar, soruşturma veya kovuşturmanın durmasına, hükmün
infazının ertelenmesine veya durdurulmasına karar verilir. Bu durumda, ödeme süresi,
taahhütnamenin yapıldığı tarihten itibaren iki yılı geçemez. Taahhütnamede yer alacak birinci
yıl taksidi, borcun üçte birinden az olamaz. Taahhütnamenin bir örneği alacaklıya gönderilir.
(2) Birinci fıkrada yazılı anlaşma veya taahhütnamenin en geç 1/4/2010 tarihine kadar
düzenlenmiş ve mercîlerine verilmiş olması şarttır. Birinci fıkranın (b) bendinden yararlanan
kişi, taahhütnamede belirttiği süre içinde şikâyetçi ile anlaşmaya varması ve bu anlaşmanın
bir nüshasının şikâyetçi veya yasal temsilcisi tarafından mercilerine verilmiş olması hâlinde,
aynı fıkranın (a) bendi hükmünden yararlanır.
(3) Soruşturma veya kovuşturmanın durması hâlinde dava zamanaşımı; hükmün infazının
ertelenmesi veya durdurulması hâlinde ise ceza zamanaşımı işlemez.
(4) Anlaşmanın gereği gibi ifa edilmiş veya bu Kanunun 6 ncı maddesi hükmüne göre
ödenmesi gereken miktarın ödenmiş olması hâlinde; kovuşturmaya yer olmadığına, davanın
düşmesine veya hükmün bütün sonuçlarıyla ortadan kaldırılmasına karar verilir.
(5) Şikâyetçinin başvurusu üzerine, anlaşma veya taahhüde uyulmadığının tespiti hâlinde,
soruşturmaya, kovuşturmaya veya hükmün infazına devam edilir.
(6) Soruşturma veya kovuşturması durdurulan ya da hükmün infazı ertelenen veya
durdurulan kişi hakkında Ceza Muhakemesi Kanununun 109 uncu maddesinin üçüncü
fıkrasının (a) bendinde yer alan adlî kontrol tedbirine karar verilebilir.
Yürürlük
MADDE 10- (1) Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
MADDE 11- (1) Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

2010 mali yılı bütçesinin Meclis Genel Kurulu'ndaki 13 günlük maratonu bugün başlıyor. Bugün saat 13.00'de Maliye Bakanı Mehmet Şimşek'in konuşmasıyla başlayacak görüşmeler, 26 Aralık Cumartesi günü sona erecek. 2010 yılı merkezi yönetim bütçesinde bütçe giderleri 286.9 milyar lira, bütçe gelirleri 236.8 milyar lira, bütçe açığı da 50.1 milyar lira olarak yer aldı. 58.8 milyar lira faiz ödenecek olan bütçede, 6.6 milyar lira faiz dışı fazla öngörüldü. Görüşmeleri tamamlanıp maddeleri kabul edilmesine rağmen tümünün oylamasında yeterli çoğunluk sağlanamadığı için geçen hafta Cuma günü yasalaşamayan Çek Kanunu Tasarısı'nın da bugün ya da yarın yasalaşması bekleniyor. Hükümet yılbaşından önce düzenlemeyi yasalaştırmayı ve çek mağdurlarının mağduriyetini gidermeyi planlıyor.


Takvim

Karşılıksız çekte bir kolaylık daha


  İNTERNETHABER

AK Parti, Genel Kurul’da görüşülecek olan ve komisyonda değiştirilen Çek Yasa AK Parti, Genel Kurul’da görüşülecek olan ve komisyonda değiştirilen Çek Yasa Tasarısı'nda yeniden değişikliğe gitmeyi planlıyor.


AK Parti, Genel Kurul’da görüşülecek olan ve komisyonda değiştirilen Çek Yasa Tasarısı'nda yeniden değişikliğe gitmeyi planlıyor.

Getirilecek düzenlemeyle çek mağdurlara ek bir kolaylık getirilecek. Buna göre karşılıksız çekin öngördüğü miktarı iki yılda ödemeyi taahhüt eden kişinin cezası alacaklı ile anlaşma olmasa da ertelenecek. Eğer bu kişi borcunu düzenli olarak öderse alacaklı ile ödeme vadesi konusunda yeni bir anlaşma yapabilecek. Bu durumda borcunu iki yıl içinde ödemezse yeniden cezaevine girmeyecek.

Başta karşılıksız çek yüzünden cezaevinde bulunan 2 bin 172 kişi olmak üzere hakkında soruşturma ve kovuşturma başlatılanların merakla bekledikleri ÇEK Yasa Tasarısı’nın bu hafta Meclis’ten geçmesi planlanıyor.

Adalet Komisyonu Başkanı Ahmet İyimaya, çek mağdurlarına ikinci bir kolaylık getirecek bir düzenleme üzerinde çalıştığını açıkladı.Hükümetin de onay verdiği düzenleme Genel Kurul'daki görüşmelerde önerge ile tasarıya eklenecek. Önergi ile, bu şekilde cezası ertelenen kişilere 'anlaşma modeline' dönülmesi imkanı verilecek. Buna göre alacaklısı ile anlaşamayan ancak iki yıllık sürede borcunu ödemeyi tahhüt ederek cezası ertelenen kişiye, bu süre içinde alacaklısı ile yeniden anlaşma yapma imkanı tanınacak. Örneğin, tahhütname vererek cezası ertelenen kişi borcunu düzenli olarak ödüyor, ancak borcunun tamamını belirlenen iki yıl içinde ödemesi de mümkün görünmüyor. Ödemelerin düzenli olarak yapılmasının kendisi açısından daha iyi olacağını düşünen alacaklı, isterse borçlu ile yeni bir ödeme planı üzerinde anlaşabilecek. Borcun iki yıl yerine daha fazla sürede ödenmesini isteyebilecek. Bu durumda da iki yıllık süre bittiğinde borçlu ödeyemediği için yeniden ceza almayacak.


İNTERNETHABER

AK Parti Grup Başkanvekili Nurettin Canikli, Çek Yasa Tasarısının son oylamasının 14 Aralık Pazartesi veya en geç 15 Aralık Salı günü yapılacağını, düzenlemenin yılbaşından önce yürürlüğe gireceğini ve çek mağdurlarının mağduriyetinin giderileceğini açıkladı.
Canikli, TBMM Genel Kurulunda dün yapılan görüşmeler sonrasında Çek Yasa Tasarısının tümünün oylamasında yeterli çoğunluğa ulaşılamadığını, bu nedenle de tasarının yasalaştırılamadığını anımsattı.
     Görüşmeler sırasında muhalefet partileri CHP ve MHP’nin yoğun bir şekilde ’’engelleme yoluna gittiğini ve çek tasarısının yasalaşmaması için ellerinden geleni yaptığını’’ ifade eden Canikli, ’’Muhalefet tabii ki bazı engellemeler yapacak. Ancak işi o boyuta vardırdılar ki her madde üzerinde söz aldılar bir önceki söylediklerini sürekli tekrar eder duruma geldiler. Ekleyecekleri, düzeltecekleri birey varsa buna ortaya koysunlar ki biz de bunları değerlendirelim. Ancak onlar katkı yapmak yerine engellemeyi seçtiler’’ dedi.
     Nurettin Canikli, önümüzdeki günlerde TBMM Genel Kurulu gündemine Türk Ticaret Kanunu ve Türk Borçlar Kanunu gibi çok kapsamlı tasarıların geleceğini anımsatarak, ’’Elbette bu düzenlemelerle ilgili uzun tartışmalar yapılacak. Ancak memleketin tavrına olan konuları engelleme yaklaşımlarından vazgeçmeleri gerektiğini düşünüyorum’’ diye konuştu.
     Muhalefet partilerinin bu yaklaşımları karşısında AK Parti’nin, çek mağdurlarının durumlarını düzeltmek için ’’kararlı bir tavır sergilediğini’’ ifade eden Canikli, ’’sözlerini şöyle tamamladı:
     ’’Çekten dolayı mağdur olmuş, hapiste yatan ya da haklarında tahkikat yapılanların içleri rahat olsun. Biz tasarının son oylamasını, 2010 yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu Tasarısının tümü üzerindeki görüşmelerinin yapılacağı Pazartesi veya en geç Salı günü yapacağız. Tasarı yasalaştıktan sonra Cumhurbaşkanının onayına gidecek ve Resmi Gazetede yayınlandıktan sonrada yürürlüğe girecek. Böylece 2 yıllık süre içinde borcunu ödemeyi taahhüt edenlerin mağduriyeti de ortadan kalkmış olacak.’’


AA

CHP İzmir Milletvekili Mehmet Ali Susam, Çek Yasası görüşmelerinde, iktidarın rakamlarla oynadığını söyledi, “Krizi önemsiz gibi göstermeye çalışıyorlar” dedi

CHP İzmir Milletvekili ve MYK Üyesi Mehmet Ali Susam, hükümetin, yaşanan ekonomik krizi önemsizmiş gibi göstermeye çalıştığını söyledi. Çek Yasası görüşmelerinde partisi adına konuşan Susam, “Hükümet, Çek Yasası’nın aslında ekonomideki krizden kaynaklanmadığını, rakamların çok abartılacak durumda olmadığını, oranın yüzde 5 olduğunu, sayısal olarak yıllara döktüğünüzde rakamların birbirine yakın olduğunu söylüyor. Aslında Çek Yasası’nın Meclis’e gelmesinin nedeni, piyasadaki krizin ta kendisidir. İnsanlar hapse düştü, cezaevlerinde yer kalmadı. Bu insanların feryatları buralara kadar geldi, ondan dolayı hareket etmek durumunda kaldınız. Onun için Çek Yasası çıkarmaya çalışıyorsunuz, onun için bu noktadasınız” dedi.

Geçmişle kıyaslamak yanlış
Hükümetin, 2000’li yıllardaki çek oranlarını bugünle karşılaştırmasının hata olduğunu söyleyen Mehmet Ali Susam, “Rakamlarla oynuyorsunuz. 2000’li yıllardan bu yana çeke alternatif ödeme biçimleri çıktı. Bankalar için çok karlı bir araç olan kredi kartı çok yaygınlaştı. Bankalar; müşteriyi kredilendiriyor, doğrudan ödeme yapılıyor. Bunlara rağmen 2009’un dokuz aylık verilerine göre yüzde 48’e yakın çeklerde karşılıksız çıkma oranı var. Tüm bunlar gösteriyor ki ekonomi kötüde” diye konuştu.
Hükümetin, esnaf ve sanatkarı düşünmediğinin bir göstergesinin de bu yasada ortaya çıktığını belirten Susam, şöyle devam etti: “Yasada, ‘Tacir Çeki’ diye bir ifade çıkardınız. Bu ifadeyle esnaf-sanatkarı ikinci sınıf bir ticari insan konumuna getirdiniz. Yasa önerisi komisyonlardan böyle geçirildi ama inanıyorum ki Meclis’te burada her partiden milletvekili olmuş esnaf temsilcilerinin katkılarıyla esnaf ve tüccar arasındaki ayrımın kaldırılması yönünde adım atılacaktır.”


Piyasada kriz havası geçiyor
Aliağa Ticaret Odası Başkanı Adnan Saka,  son haftalarda piyasada hareketlenme başladığını açıkladı. Saka,  bu gelişmenin gelecek için  umut verdiğine işaret etti, şunları söyledi: “Son 1.5 yıldır yaşanan ekonomik kriz üyelerimize, yani KOBİ’lere, küçük ticaret erbabına çok zor günler yaşattı. Piyasadaki daralma, işyeri kapanmalarına, işten çıkarmalara neden oldu. Aliağa’daki sanayi kuruluşlarımızda binlerce kişi işsiz kaldı. Neyse ki son bir ayın rakamsal verileri ve somut tespitlerimiz, piyasanın düzelmeye başladığı yönünde.”
Milliyet

Meclis Genel Kurulu, 2 bin 172 çek mağduru ve ailesinin dört gözle beklediği tasarıyı yasalaştıramadı. Cuma gece yarısı biten görüşmeler sonunda tasarının maddeleri kabul edildi. Ancak, tasarının tümü üzerinde yapılan oylama öncesinde TBMM Genel Kurulu'nda 2 kez karar yeter sayısı bulunamayınca tasarı yasalaşmadı. Tasarı, yarın başlayacak 2010 yılı mali bütçesi görüşmelerinin bitimiyle yeniden Genel Kurul'a getirilecek. Düzenleme, çek veren ile alan arasında anlaşmaya imkan sağlıyor.

TAKVİM


Yeni çek yasası pazartesiye kaldı

Meclis Genel Kurulu, çek mağdurlarını rahatlatan yasayı kabul edemedi. Cuma geceyarısı biten görüşmeler sonunda tasarının maddeleri kabul edildi. Tasarının tümü üzerinde yapılan oylama öncesinde TBMM Genel Kurulu'nda iki kez karar yeter sayısı bulunamayınca tasarı yasalaşamadı. Tasarı, pazartesi günü başlayacak 2010 yılı mali bütçesi görüşmelerinin bitimiyle yeniden Genel Kurula getirilecek. Düzenleme, çek veren ile alan arasında anlaşmaya imkan sağlıyor. Anlaşma olmaması ve 2 yıl içinde borcun ödenmemesi halinde karşılıksız çek verenler cezaevine tekrar dönecek.

SABAH

Karşılıksız çek mağdurları için 1 nisan son gün


TBMM'de önceki maddeleri kabul edilen Çek Kanunu Tasarısı çerçevesinde, karşılıksız çekte tarafların anlaşması halinde yargılamanın durdurulması ile infazın ertelenmesi için yazılı anlaşma ve taahhütnamenin en geç 1 Nisan 2010 tarihine kadar verilmesi gerekiyor

CAHİT SARAÇOĞLU ANKARA
Cezaevlerinde verdiği karşılıksız çekten dolayı hapis yatan 2 bin 172 kişinin umudu olan karşılıksız çeklerle ilgili Çek Kanunu Tasarısı'nın görüşmeleri tamamlandı ancak yasalaşması Pazartesi gününe kaldı. Bu çerçevede, karşılıksız çekte tarafların anlaşması halinde soruşturma, kovuşturma veya yargılamanın durdurulması ile infazın ertelenmesi için yazılı anlaşma ve taahhütnamenin en geç 1 Nisan 2010 tarihine kadar verilmesi gerekecek.
Çek Kanunu Tasarısı, önceki gece TBMM Genel Kurulu'nda saat 24.30'a kadar süren çalışmalarda görüşülüp maddeleri kabul edildi. Ancak, tümünün oylamasında yeterli çoğunluk sağlanamadığı için yasalaşamadı. TBMM Genel Kurulunda, maddelerinin görüşülmesinin tamamlanmasının ardından tasarının tümünün oylamasına geçilmişti. TBMM Başkanvekili Güldal Mumcu, oylamada toplantı yeter sayısının bulunamadığını açıklayarak birleşime bir süre ara verdi. Verilen aranın ardından yapılan oylamada da çoğunluk sağlanamayınca Başkanvekili Mumcu, 2010 Yılı Merkezi Yönetim Bütçesi Kanunu Tasarısını görüşmek için 14 Aralık Pazartesi günü saat 13.00'de toplanmak üzere birleşimi kapattı. İşte tasarının getirdikleri:
CEZA İNFAZI DURACAK
Tarafların anlaşması halinde karşılıksız çek verme suçundan mahkum olanların cezasının infazı ertelenecek veya durdurulacak. Varılan anlaşmanın Cumhuriyet başsavcılığına veya mahkemeye verilmesi halinde, anlaşmada öngörülen süre kadar soruşturma veya kovuşturma durdurulacak. Anlaşmaya varılmış olması şikayetçi bakımından şikayetin geri alınması sonucunu doğurmayacak.
İLK TAKSİTTE EN AZ 3'TE 1 ZORUNLU
Taahhütnamede yer alacak birinci yıl taksiti, borcun üçte birinden az olamayacak. Ödeme süresi, taahhütnamenin yapıldığı tarihten itibaren 2 yılı geçemeyecek. Anlaşma, gereği gibi ifa edilmesi veya ödenmesi gereken miktarın ödenmesi halinde kovuşturmaya yer olmadığı, davanın düşmesi veya hükmün bütün sonuçlarıyla ortadan kaldırılmasına karar verilecek. Soruşturma veya kovuşturmanın durması halinde dava zaman aşımı, hükmün infazının ertelenmesi veya durdurulması halinde ise ceza zaman aşımı işlemeyecek.
ADLİ KONTROL UYGULAMASI
Şikayetçinin başvurusu üzerine, anlaşma veya taahhüde uyulmadığının tespiti halinde soruşturmaya, kovuşturmaya veya hükmün infazına devam edilecek. Soruşturma veya kovuşturması durdurulan ya da hükmün infazı ertelenen veya durdurulan kişi hakkında “adli kontrol” uygulanacak.

Tasarı ne getiriyor

Karşılıksız çeki olanın şirketi de çek alamayacak

Esnaf odasına kayıtlılar “tacir çeki” alabilecek

1500 güne kadar adli para cezası

Çek yasağı olan beraat ederse çek alacak

10 yıl bilgileri saklayacak

Karşılıksız her çek yaprağı için 600 lira ödenecek

Para varsa ve banka ödemezse günlük binde 3 ceza

Tacir olmayan kişiye, tacir çek defteri veren banka görevlisine para cezası
Faiziyle ödeyene yasak yok
Karşılıksız kalan çek bedelini temerrüt faizi ile birlikte tamamen ödeyen kişi hakkında soruşturma aşamasında “kovuşturmaya yer olmadığına”, kovuşturma aşamasında ise mahkeme tarafından “davanın düşmesine”, mahkumiyet hükmünün kesinleşmesinden sonra ise yine mahkeme tarafından “hükmün bütün sonuçlarıyla ortadan kaldırılmasına” karar verilecek. Şikayetçinin, şikayetinden vazgeçmesi halinde de söz konusu prosedür uygulanacak.


13.12.2009

YENİŞAFAK

                 Ahmet Duran Bulut, 20 Mayıs 1953'te Adıyaman Tut'da doğdu. Babasının adı Sefer, annesinin adı Nadire'dir. Öğretmen; Balıkesir Necati Eğitim Enstitüsü'nü bitirdi. Konya Gazi Lisesi, Selçuk Eğitim Enstitüsü, Ayvalık Lisesi'nde Matematik öğretmenliği yaptı. Çanakkale Lâpseki Lisesi Müdürlüğü, Ezine, Sivas Akıncılar, Bilecik Yenipazar ve Balıkesir Kepsut Milli Eğitim Müdürlükleri görevlerinde bulundu. Orta düzeyde Fransızca bilen Bulut, evli ve 2 çocuk babasıdır.      

ahmet.duran.bulut@tbmm.gov.tr 




AHMET DURAN BULUT (Balıkesir) - Türkiye Cumhuriyeti'nin sonsuza kadar var olmasını isteyenleri, Türk milletinin birliğinin sonsuza kadar devam etmesini isteyenleri, bin yıllık kardeşliğimizi yaşayıp, yaşatmak isteyenleri, ülkenin içinde bulunduğu kargaşaya hayır diyenleri, çek mağdurlarını pazar günü Tandoğan Meydanı'nda seslerini yükseltmeye bu vesileyle davet ediyorum.

KAYNAK
http://www.tbmm.gov.tr/develop/owa/Tutanak_B_SD.birlesim_baslangic?P4=20515&P5=H&page1=42&page2=42

Çek Kanunu Tasarısı, görüşmeleri tamamlanıp maddeleri kabul edilmesine rağmen tümünün oylamasında yeterli çoğunluk sağlanamadığı için yasalaşamadı.


TBMM Genel Kurulu'nda, maddelerinin görüşülmesinin tamamlanmasının ardından tasarının tümünün oylamasına geçildi.


TBMM Başkanvekili Güldal Mumcu, oylamada toplantı yeter sayısının bulunamadığını açıklayarak birleşime bir süre ara verdi. Verilen aranın ardından yapılan oylamada da çoğunluk sağlanamayınca Başkanvekili Mumcu, 2010 Yılı Merkezi Yönetim Bütçesi Kanunu Tasarısı'nı görüşmek için 14 Aralık Pazartesi günü saat 13.00'de toplanmak üzere birleşimi kapattı.


Tasarı ne getiriyor?


Tasarının kabul edilen maddelerine göre, bankalar, önce çek hesabı açtırmak isteyenin yasaklı olup olmadığını kontrol edecek, ayrıca kişinin ekonomik ve sosyal durumunun belirlenmesinde gerekli basiret ve özeni gösterecek.


Bankalar, çek hesabı açtırmak isteyenlerin yasaklılık durumuna ilişkin adli sicil kayıtlarını, açık kimliklerini saptamak için fotoğraflı nüfus cüzdanı, pasaport veya sürücü belgesi örneklerini, yerleşim yeri belgelerini, vergi kimlik numaralarını, tacir olanların ayrıca ticaret sicili kayıtlarını, esnaf ve sanatkar olanların ise esnaf ve sanatkar sicili kayıtlarını almak ve çek hesabının kapatılması halinde bunları, hesabın kapatıldığı tarihten itibaren 10 yıl süreyle saklayacak.


Yerleşim yeri yurt dışında bulunan kişiler, bankaya kendileri ile ilgili Türkiye'de bir adres bildirmek zorunda olacak. Çekin karşılığının tamamen veya kısmen bulunmaması halinde, çek düzenleyenin bankaca bilinen adresleri talebi halinde hamiline verilecek.


Çek hesabı ilgilinin, vekilin veya yasal temsilcisinin imzası olmadan açılamayacak. Çek hesabı açılmasını veya mevcut çek hesabından çek defteri verilmesini isteyen kişi, her defasında tacir veya esnaf ve sanatkar olup olmadığını, kendisi hakkında yasak bulunmadığını bankaya yazılı olarak beyan edecek. Hakkında çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararı bulunan gerçek kişinin, yönetim organında görev yaptığı, temsilcisi veya imza yetkilisi olduğu tüzel kişiye çek defteri verilmeyecek.


Tacir olan ve tacir olmayan kişilere verilecek çekler ile hamiline düzenlenecek çekler, açıkça ayırt edilebilecek biçimde bastırılacak. Bu çeklere ilişkin işlemlerin işlendiği ayrı çek hesapları açılacak ve hamiline düzenlenecek çeklerin yapraklarında "hamiline" ibaresi matbu olarak yer alacak. Esnaf ve sanatkar odalarına kayıtlı olanlardan tacir kişilere özgü çek hesabı açtıranlar, "tacir çeki" alabilecek.


Karşılığı bulunan çek, hesabın bulunduğu bankaya ibraz edildiğinde hamilin vergi kimlik numarası saptandıktan sonra ödenecek. Çek hesabı, ancak sahibinin veya yasal temsilcisinin yazılı talebi ya da mevduat veya katılım fonu zaman aşımı süresinin dolması üzerine kapatılacak.


Karşılıksız her çek yaprağı için bankaya ceza


"Karşılıksızdır" işlemi, muhatap bankanın hamile kanunen ödemekle yükümlü olduğu miktarın dışında, çek bedelinin karşılanamayan kısmıyla sınırlı olarak yapılacak. Banka, karşılıksız çıkan her bir çek yaprağı ile ilgili olarak ödemekle yükümlü olduğu miktarı, ancak ibraz eden hamile talep ettiği takdirde ödeyecek. Buna göre, banka, hamile, talep ettiği takdirde süresinde ibraz edilen her çek yaprağı için; karşılığının hiç bulunmaması halinde, çek bedeli 600 lira veya üzerinde ise 600 lira, bu tutarın altındaysa çek bedelini ödeyecek.


Karşılığının kısmen bulunması halindeyse banka, çek bedeli 600 lira veya altındaysa, çek bedelini aşmamak koşuluyla kısmi karşılığı 600 liraya tamamlayacak bir miktarı; çek bedelinin 600 liradan fazla olması halinde çek bedelini aşmamak koşuluyla, kısmi karşılığa ilave olarak 600 lira ödemekle yükümlü olacak.


Hamilin talepte bulunması halinde, "karşılıksızdır" işlemi, çekin arka yüzüne tahsil için bankaya ibraz edildiği tarih, hesap durumu, bankanın yükümlülüğü çerçevesinde ödediği miktar ve ibraz eden gerçek kişinin adı ve soyadı yazılmak, bu kişinin tüzel kişi adına bedeli tahsil etmesi halinde bu belirtilmek ve kişi ile birlikte banka yetkilisi tarafından imzalanmak suretiyle yapılacak.


Banka tarafından ödenen miktar düşüldükten sonra karşılıksız kalan tutar açıkça belirtilecek. Hamilin imzalamaktan kaçınması halinde, "karşılıksızdır" işlemi yapılmayacak. Kısmi ödeme kabul edilmiş olsun veya olmasın, çekin tamamen veya kısmen karşılıksız çıkması halinde, "karşılıksızdır" işlemi yapıldıktan sonra ön ve arka yüzün fotokopisi çekilerek bankada saklanacak ve çek hamile geri verilecek. Banka; çekin karşılığının hesapta bulunmamasına rağmen hamiline ödenmesinin geciktirilmesi, kanunen ödemekle yükümlü olduğu miktarın hamile ödenmesinin geciktirilmesi hallerinde çek hamiline, her geçen gün için binde 3 gecikme cezası ödeyecek.


Üzerindeki tarihten önce ibraz edilen çekin karşılığının kısmen veya tamamen ödenmemiş olması halinde, bu çekle ilgili olarak hukuki takip yapılamayacak. İleri tarihli çekle ilgili olarak hukuki takip yapılabilmesi için, çekin üzerindeki düzenleme tarihine göre kanuni ibraz süresi içinde bankaya ibraz edilmesi ve "karşılıksızdır" işlemine tabi tutulması şart olacak.


1500 güne kadar adli para cezası


Karşılıksız çeke sebebiyet veren kişi hakkında, hamilin şikayeti üzerine, her bir çekle ilgili alarak, bin beşyüz güne kadar adli para cezası verilecek. Ancak, hükmedilecek adli para cezası, çek bedelinin karşılıksız çıkan miktarından az olamayacak.


Karşılıksız çek düzenleyen, adına karşılıksız çek düzenlenen ve ileri düzenleme tarihli çek üzerinde yazılı tarihe göre kanuni ibraz süresi içinde ibrazında, karşılığını ilgili banka hesabında bulundurmayan gerçek ve tüzel kişi hakkında, soruşturma evresinde Cumhuriyet savcısının talebi üzerine sulh ceza hakimi tarafından, kovuşturma evresinde mahkeme tarafından karşılıksız çıkan her bir çekle ilgili olarak çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararı verilecek. Hakkında çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararı verilmiş olan kişi, elindeki bütün çek yapraklarını ait olduğu bankalara iade etmekle yükümlü olacak.


Bu kişi adına yeni bir çek hesabı açılamayacak. Çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kararına ilişkin bilgiler, Adalet Bakanlığı Ulusal Yargı Ağı Bilişim Sistemi (UYAP) aracılığıyla Merkez Bankasına elektronik ortamda bildirilecek. Karşılıksız çekle ile ilgili hakkında kovuşturmaya yer olmadığı kararı verilen ya da mahkemede beraat eden kişiler hakkındaki çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağı kaldırılacak.


Faizi ile ödeyenler için...


Karşılıksız kalan çek bedelini temerrüt faizi ile birlikte tamamen ödeyen kişi hakkında soruşturma aşamasında "kovuşturmaya yer olmadığına", kovuşturma aşamasında ise mahkeme tarafından "davanın düşmesine", mahkumiyet hükmünün kesinleşmesinden sonra ise yine mahkeme tarafından "hükmün bütün sonuçlarıyla ortadan kaldırılmasına" karar verilecek.


Şikayetçinin, şikayetinden vazgeçmesi halinde de söz konusu prosedür uygulanacak. Tacirin ticari işletmesi ile ilgili tacir olmayan kişinin çek defterini kullanarak çek düzenleyen ve düzenleten kişi, 6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılacak. Tacir olmayan kişiye, tacir kişiye verilmesi gereken çek defteri veren banka görevlisi hakkında 50 günden 150 güne kadar adli para cezası verilecek.


Karşılıksız çekle ilgili banka görevlilerine sorumluluklar yükleyen tasarıya göre, bu sorumlulukları yerine getirmeyen görevlilere çeşitli cezalar uygulanacak. Bankalar, düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren, Merkez Bankasınca 1 ay içinde yayımlanacak tebliğ ile belirlenen esaslara uygun olarak, yeni çek defterleri bastıracak.


Bankalar, 1 Temmuz 2010 tarihine kadar müşterilerine yeni çek defterlerini verecek ve ellerindeki eski çek defterlerini imha edecek. Yasanın yürürlüğe girdiği tarihe kadar karşılıksız çek suçundan dolayı açılmış olan davalar bakımından asliye ceza mahkemesinin görevi devam edecek.


İnfazın ertelenmesi


Tarafların anlaşması halinde karşılıksız çek verme suçundan mahkum olanların cezasının infazı ertelenebilecek veya durdurulabilecek. Varılan anlaşmanın Cumhuriyet başsavcılığına veya mahkemeye verilmesi halinde, anlaşmada öngörülen süre kadar soruşturma veya kovuşturma durdurulacak. Anlaşmaya varılmış olması şikayetçi bakımından şikayetin geri alınmasını sonucunu doğurmayacak.


Soruşturma, kovuşturma veya yargılamanın durdurulması ile infazın ertelenmesi için yazılı anlaşma ve taahhütnamenin en geç 1 Nisan 2010 tarihine kadar verilmesi gerekecek. Karşılıksız çekin öngördüğü miktarı faiziyle birlikte ödemeyi taahhüt eden kişinin ödenmesi gereken miktarı belirli vadelerde ödeyeceğini taahhüt etmesi halinde anlaşma aranmaksızın taahhütnamede belirtilen süre kadar soruşturma veya kovuşturmanın durmasına, hükmün infazının ertelenmesine veya durdurulmasına karar verilecek.


Taahhütnamede yer alacak birinci yıl taksiti, borcun üçte birinden az olamayacak. Ödeme süresi, taahhütnamenin yapıldığı tarihten itibaren 2 yılı geçemeyecek. Anlaşmanın, gereği gibi ifa edilmesi veya ödenmesi gereken miktarın ödenmesi halinde kovuşturmaya yer olmadığı, davanın düşmesi veya hükmün bütün sonuçlarıyla ortadan kaldırılmasına karar verilecek. Ceza ertelemesinden yararlanan kişi, taahhütnamede belirtilen süre içerisinde şikayetçi ile anlaşmaya varması ve bu anlaşmanın bir nüshasını şikayetçi veya yasal temsilcisi tarafından mercilere verilmesi halinde, soruşturma ve kovuşturmanın durmasına, hükmün infazının ertelenmesi veya durdurulmasından yararlanacak.


Soruşturma veya kovuşturmanın durması halinde dava zaman aşımı, hükmün infazının ertelenmesi veya durdurulması halinde ise ceza zaman aşımı işlemeyecek. Şikayetçinin başvurusu üzerine, anlaşma veya taahhüde uyulmadığının tespiti halinde soruşturmaya, kovuşturmaya veya hükmün infazına devam edilecek. Soruşturma veya kovuşturması durdurulan ya da hükmün infazı ertelenen veya durdurulan kişi hakkında "adli kontrol" uygulanacak

CNNTÜRK